Powyższy obraz zaprezentowano po raz pierwszy w grudniu 1872 r. w Sankt Petersburgu, na wystawie grupy artystycznej Pieriedwiżników, do której należał Iwan Kramskoj. „Chciałem przedstawić dramatyczną chwilę wyboru dokonywanego przez Chrystusa” – tłumaczył później sam artysta. Jezus wiedział, że misja, którą podejmuje, będzie się dla Niego wiązać z niewyobrażalnym cierpieniem. Poważna twarz i kurczowo ściśnięte dłonie sygnalizują wewnętrzną walkę, którą musiał stoczyć jako człowiek. Artysta zrezygnował z konwencjonalnego motywu kuszenia przez szatana. Oświetlone zimnymi promieniami zachodzącego słońca surowe skały budują jednak przejmujący nastrój zmagań duchowych.

Linia horyzontu przebiega niemal dokładnie w połowie malowidła, dzieląc je na dwie części. Dolna, wypełniona skałami, to część „ludzka”, charakteryzująca się obawami, lękiem, słabością. Część górna, „boska”, to błękitne niebo, symbol nadziei i spokoju. Postać Chrystusa w połowie przebywa w części „ludzkiej”, w połowie w części „boskiej”.

„To mój pierwszy obraz, nad którym pracowałem poważnie, łzami i krwią” – mówił później 35-letni wówczas malarz. Jego dzieło wzbudziło duże zainteresowanie i zebrało wiele pochwał. Artystę spotkały jednak także zarzuty, że namalował Chrystusa w manierze malarstwa zachodnioeuropejskiego, dystansując się od tradycji prawosławnych ikon.

Z Moskwy do Sankt Petersburga przyjechał bogaty kupiec i przemysłowiec Paweł Michajłowicz Trietjakow i za 6 tysięcy rubli kupił obraz do stworzonej przez siebie w 1856 roku galerii, która obecnie jest jednym z najważniejszych muzeów w Rosji.

Leszek Śliwa