Rodowód Chrystusa

GN 50/2017

publikacja 14.12.2017 08:21

Drzewo genealogiczne Jezusa było często przedstawiane przez artystów od średniowiecza do XVII wieku.

Jan Mostaert "Drzewo Jessego" olej na desce, ok. 1500. Rijksmuseum, Amsterdam Jan Mostaert "Drzewo Jessego" olej na desce, ok. 1500. Rijksmuseum, Amsterdam

Bezpośrednią inspiracją był fakt, że Ewangelia według św. Mateusza rozpoczyna się rodowodem Zbawiciela. Ewangelista wymienia dziesiątki osób, począwszy od Abrahama. Na obrazach zwykle przedstawiano jednak tylko kilkanaście.

Temat ujmowano zawsze w ten sam sposób, jako tzw. drzewo Jessego. Na ziemi śpi Jesse, ojciec króla Dawida. Z jego ciała wyrasta potężny pień, z którego odrastają gałęzie. Na każdej z nich siedzi potomek Jessego. Kolejno są to: Dawid, Salomon, Roboam, Abiasz, Asa, Jozafat, Joram, Ozjasz, Joatam, Achaz, Ezechiasz i Manasses. Królów Izraela widzimy w strojach renesansowych, współczesnych malarzowi, aczkolwiek niektórzy noszą egzotyczne turbany. Na samym szczycie, w asyście aniołów, dostrzegamy Maryję z Dzieciątkiem.

Na dole, po prawej i lewej stronie drzewa Jessego, stoją dwaj prorocy: Jeremiasz i Izajasz. Ten drugi trzyma otwartą księgę. To wskazówka, że motyw drzewa Jessego pochodzi z proroctwa zawartego w Księdze Izajasza, zapowiadającego nadejście Mesjasza. Proroctwo zaczyna się od słów: „I wyrośnie różdżka z pnia Jessego, wypuści się odrośl z jego korzeni” (Iz 11,1). „Pień Jessego” oznacza królewski ród Dawida, natomiast różdżka, odrośl, wskazuje na Chrystusa, który pochodził z pokolenia Judy i rodu Dawida. Gałązka symbolizuje też nowe życie, które odrodzi się dzięki Jezusowi.

Na pierwszym planie z lewej strony klęczy nieznana nam z nazwiska zakonnica w habicie magdalenek. Najprawdopodobniej była ona fundatorką dzieła.

Obraz do niedawna był przypisywany Geertgenowi tot Sint Jansowi. Ostatnio jednak uczeni ustalili, że autorem był jego uczeń, Jan Mostaert.

Leszek Śliwa

Dostępna jest część treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.