Pod opieką Maryi

GN 40/2017

publikacja 05.10.2017 07:54

Mały Jezus błogosławi klęczącemu z lewej strony rycerzowi, a Matka Boża wyciąga do niego rękę. Rycerz to Franciszek II Gonzaga, markiz Mantui. Ufundował ten obraz jako wotum dla Maryi za zwycięstwo, jakie odniósł nad królem Francji Karolem VIII pod Fornovo w roku 1495.

Andrea Mantegna "Matka Boża Zwycięska", tempera na płótnie, 1496, Luwr, Paryż Andrea Mantegna "Matka Boża Zwycięska", tempera na płótnie, 1496, Luwr, Paryż

Maryja z Dzieciątkiem zasiada na tronie, a Jej płaszcz podtrzymują dwaj święci rycerze: Michał Archanioł (z lewej) i Jerzy. Ten drugi trzyma w ręku złamaną kopię. To aluzja do złamania kopii w czasie bitwy przez fundatora obrazu. Franciszek na znak zwycięstwa posłał ją po bitwie swojej małżonce. Rozłożony płaszcz jest symbolem ochrony – Matka Boża rozpościera go nad ludźmi, a zwłaszcza nad zwycięskim markizem Gonzagą.

Z lewej strony Maryi i Jezusowi towarzyszy mały Jan Chrzciciel. Na proporczyku przy krzyżyku, który dzierży, napisane są po łacinie słowa: „Oto Baranek Boży, który gładzi grzechy świata”. Obok Jana Chrzciciela klęczy jego matka, św. Elżbieta, będąca patronką żony Franciszka II Gonzagi.

Pod tronem Maryi widzimy przedstawienie grzechu pierworodnego. To znak, że sprawcy tego grzechu, Adam i Ewa, dzięki Jezusowi i Maryi dostąpią zbawienia. Z tyłu za tronem stoją jeszcze dwaj święci: Andrzej (z lewej) i Longinus. Obaj są patronami Mantui. Święty Longinus, według legendy, przywiózł do Mantui relikwie krwi Chrystusa.

Cała scena została ulokowana w ogrodowej pergoli, ozdobionej owocami, która symbolizuje raj. Na pergoli siedzą kolorowe ptaki. Nad tronem Maryi wisi ozdobny koral. Dzięki skojarzeniu z krwią Chrystusa uważano wówczas, że koral chroni przed nieszczęściem. Tutaj oznacza on opiekę, jaką Matka Boża i Dzieciątko sprawują nad Franciszkiem II Gonzagą podczas bitwy pod Fornovo.

Obraz znajduje się obecnie w paryskim Luwrze, ponieważ w 1798 r. został zrabowany z Mantui przez armię Napoleona Bonapartego.

Leszek Śliwa

Dostępna jest część treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.