Minister rodziny, pracy i polityki społecznej Elżbieta Rafalska zwróciła uwagę w rozmowie z PAP, że od 2017 r. stycznia minimalne wynagrodzenia będzie na poziomie 2 tys. zł brutto; czyli płaca minimalna wzrośnie o 8 proc. (150 zł). "To kwota, która stanowi 47,04 pkt. proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, to istotny, skokowy wzrost" - podkreśliła.

"Kolejna istotna zmiana to wprowadzenie minimalnej stawki godzinowej dla osób pracujących na określonych umowach-zleceniu. Będzie obowiązywała minimalna stawka 12 zł, ale w związku z ponad 8-procentowym wzrostem minimalnego wynagrodzenia, po zwaloryzowaniu już wiemy, że będzie wynosiła 13 zł" - dodała minister.

Rafalska zaznaczyła, że od 1 stycznia zlikwidowana zostanie również możliwość wypłacania 80 proc. płacy minimalnej osobom podejmującym pierwszą pracę. "Czyli nikt w Polsce nie będzie teraz zarabiał poniżej minimalnego wynagrodzenia, jeśli jest zatrudniony na umowę o pracę" - podkreśliła minister.

"Praca ma zagwarantować możliwość utrzymania się ze swojego dochodu, a w Polsce wciąż mamy problem ubogich pracujących - pomimo że pracują, nie są w stanie ze swojej pracy pokryć najpilniejszych potrzeb. To nie jest normalna, oczekiwana sytuacja. Godna praca to jest też godne wynagrodzenie, a dziś, przy dobrej sytuacji na rynku pracy można oczekiwać, że wynagrodzenia będą rosnąć" - dodała.

Przyznała, że za każdym razem, gdy podnoszona jest płaca minimalna, są obawy pracodawców. "Ale żadna firma nie może się opierać o najniższe wynagrodzenia, szczególnie w sytuacji, gdzie jest duży ruch kadrowy i pracownicy sami odchodzą w poszukiwaniu lepszych zarobków. Dla stabilności kadr wynagrodzenia musza rosnąć. Nie mówiąc o tym, że pracownik nędznie wynagradzany to nie będzie pracownik wydajny, który będzie się czuł związany z pracodawcą" - mówiła.

Minimalna stawka godzinowa ma obejmować nie tylko osoby na umowach zlecenia, ale też samozatrudnionych, którzy jednoosobowo świadczą usługi dla firm. Ustawa precyzuje, kiedy takie rozwiązanie będzie stosowane: m.in. przy zleceniach, w których wyznaczono czas ich świadczenia. Minimalna stawka godzinowa ma mieć zastosowanie do wszystkich umów, bez względu na sposób ustalania wynagrodzenia - według stawki godzinowej, dziennej, tygodniowej, miesięcznej itp.

Wyłączenia z zasady minimalnego godzinowego wynagrodzenia za pracę mają dotyczyć m.in. rodzinnych domów pomocy i umów cywilnoprawnych przy opiece nad uczestnikami wycieczek. Minimalna stawka nie będzie dotyczyła też m.in. zleceniobiorcy samodzielnie ustalającego miejsce i czas realizacji zadań, jeśli jego wynagrodzenie będzie zależało wyłącznie od osiągniętego rezultatu

Kolejna ważna zmiana - zdaniem Rafalskiej - to podniesienie najniższych rent i emerytur; od 1 marca najniższa emerytura zostanie podniesiona do 1 tys. zł. "Co bardzo ważne, rosną też te świadczenia, które są powiązane z najniższą emeryturą i minimalnym wynagrodzeniem: renta socjalna, renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy" - stwierdziła.

Od 1 marca 2017 r. najniższa emerytura, renta rodzinna i renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy wzrośnie o ponad 100 zł do kwoty 1 tys. zł., przekraczając netto poziom 50 proc. minimalnego wynagrodzenia. Również wszystkie renty socjalne wzrosną o prawie 100 zł, zaś renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy o 73 zł. Skorzystają na tym pobierający świadczenie z powszechnego systemu emerytalnego oraz niemal wszyscy rolnicy, którzy dostają emerytury z KRUS.

Następne ważne rozwiązanie, które wejdzie w życie w 2017 r. - wskazała Rafalska - wiąże się ze wsparciem dla opiekunów osób niepełnosprawnych. "Osoby, które utraciły prawa do świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłków opiekuńczych, pobieranych w związku ze sprawowaniem opieki nad osobą niepełnosprawną, zyskają po jej śmierci prawo do zasiłku dla bezrobotnych lub świadczenia przedemerytalnego" - wyjaśniała.

"Tego nie było. Nie dość, że te osoby przeżywały śmierć bliskiej osoby, to traciły prawo do świadczenia i z dnia na dzień zostawały pozbawione zabezpieczenia finansowego. Teraz będą miały prawo do zasiłku dla bezrobotnych tak, jakby wykonywały pracę, a jeśli spełnią określone warunki do świadczenia przedemerytalnego" - podkreśliła minister.

Przypomniała, że od 1 października obniżony zostanie wiek emerytalny do 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. "Osoby, które podejmą decyzję o zakończeniu aktywności zawodowej będą miały możliwość, będzie to prawo, a nie obowiązek, przejścia na emeryturę" - stwierdziła. Jak dodała, ministerstwo będzie uważnie monitorować ile osób skorzysta z tej możliwości przejścia na emeryturę.

W grudniu prezydent podpisał ustawę, która przewiduje obniżenie od 1 października 2017 r. wieku emerytalnego do 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Zasada ta będzie dotyczyła obu systemów emerytalnych - powszechnego i rolniczego. Dla rolników do końca 2017 r. będzie możliwość przechodzenia na wcześniejszą emeryturę w wieku 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn.

Ograniczenie nadużyć i uszczelnienie poboru VAT poprzez m.in. przywrócenie tzw. sankcji administracyjnej i ograniczenie rozliczeń kwartalnych - taki ma być efekt "dużej" noweli ustawy o VAT, która wchodzi w życie 1 stycznia. Zakłada też utrzymanie do końca 2018 r. stawek VAT: 8 i 23 proc.

Według deklaracji władz, ustawa ma na celu ograniczenie oszustw i nadużyć w podatku od towarów i usług, w szczególności wyłudzeń podatku oraz unikania opodatkowania, poprzez uszczelnienie już istniejących instrumentów ich zwalczania oraz wprowadzenie szeregu rozwiązań służących poprawie ściągalności podatku VAT.

Nowela, według zapowiedzi przedstawicieli rządu, ma zmniejszyć lukę podatkową o 2 punkty procentowe, czyli o 3,4 mld zł.

Przewiduje m.in. rozszerzenie stosowania tzw. mechanizmu odwróconego obciążenia (gdy nabywca, a nie dostawca rozlicza VAT) na transakcje, których przedmiotem będą m.in. określone usługi budowlane. Powodem do zastosowania tego mechanizmu będą nieprawidłowości zaobserwowane na rynku usług budowlanych, w tym również z wykorzystaniem faktur nieodzwierciadlających rzeczywistych transakcji.

Odwrócony VAT obejmie też procesory, gdy łączna ich wartość w ramach jednolitej gospodarczo transakcji przekroczy 20 tys. zł - bez kwoty podatku, oraz niektóre towary z kategorii złota o próbie niższej niż 325 tysięcznych, srebra i platyny. Chodzi o metale nieobrobione plastycznie lub w postaci półproduktu bądź proszku oraz niektóre półprodukty z nich.

W ustawie zaproponowano przywrócenie sankcji administracyjnej za nierzetelne rozliczanie podatku VAT. Oznacza to, że gdy ktoś w deklaracji zaniży zobowiązanie lub zawyży kwotę zwrotu lub nadwyżki podatku naliczonego, będzie obciążony sankcją administracyjną w wysokości 30 proc. tego zawyżenia lub zaniżenia.

Przewidziano także podwyższoną sankcję podatkową w wysokości 100 proc. w stosunku do podatników dopuszczających się oszustw podatkowych, w tym odliczających podatek z tzw. pustych faktur.

Ograniczono stosowanie kwartalnych rozliczeń VAT. Nadal z tej formy rozliczeń będą mogły korzystać tylko małe przedsiębiorstwa, tj. podatnicy podatku VAT, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła 1,2 mln euro w poprzednim roku podatkowym.

Zmienione zostaną zasady dokonywania zwrotu VAT w terminie 25 dni.

Ustawa wprowadza także obowiązek elektronicznego składania deklaracji VAT. Od 1 stycznia 2017 r. zostanie on wprowadzony dla podatników: zobowiązanych do zarejestrowania się jako podatnicy VAT UE; będących dostawcami lub nabywcami towarów i usług objętych mechanizmem odwróconego obciążenia; obowiązanych, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do składania deklaracji, informacji oraz rocznego obliczenia podatku za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Natomiast od 1 stycznia 2018 r. obowiązek składania deklaracji VAT w formie elektronicznej zostanie wprowadzony dla pozostałych podatników VAT.

Ustawa przewiduje także obowiązek elektronicznego składania informacji podsumowujących, wyłącznie za okresy miesięczne. Zmienione mają zostać przepisy dotyczące kaucji gwarancyjnej i tzw. odpowiedzialności solidarnej, gdy nabywca odpowiada solidarnie z dostawcą za jego zaległości podatkowe.

Wprowadzono dodatkowe warunki, które muszą być spełnione, aby nabywca np. paliw był zwolniony z odpowiedzialności solidarnej. W projekcie są też dodatkowe wymagania, które muszą być spełnione, aby sprzedawca mógł złożyć kaucję gwarancyjną i być wpisany do wykazu podmiotów, które złożyły taką kaucję. W efekcie kaucję gwarancyjną będą mogli złożyć, a następnie pozostać w wykazie, tylko ci sprzedawcy, którzy zapewniają wywiązywanie się z obowiązku regulowania swoich zobowiązań podatkowych.

Ponadto solidarna odpowiedzialność podatników będzie stosowana, jeżeli przedmiotem transakcji będzie folia typu stretch (służąca m.in. do owijania palet), a także dyski HDD (twarde) i dyski SSD.

Ustawa wprowadza także odpowiedzialność solidarną pełnomocnika wraz z zarejestrowanym przez niego podatnikiem. Dotyczyłaby ona zaległości podatkowych powstałych w wyniku czynności wykonanych w ciągu sześciu miesięcy od dnia zarejestrowania podatnika jako czynnego podatnika VAT. Odpowiedzialność ta nie przekraczałaby 500 tys. zł. Według MF rozwiązanie to ograniczy rejestrowanie tzw. słupów przez pełnomocników.

W ustawie wskazano przesłanki odmowy rejestracji podmiotu jako podatnika VAT i doprecyzowano warunki wykreślenia podatnika z rejestru podatników VAT. "Odmowę rejestracji założono w przypadku, gdy weryfikacja wykaże, że podane w zgłoszeniu rejestracyjnym dane są nieprawdziwe, dany podmiot nie istnieje lub - mimo podjętych prób - nie można skontaktować się z nim albo z jego pełnomocnikiem lub nie stawiają się oni na wezwania naczelnika urzędu skarbowego" - mówił w toku prac w Sejmie wiceminister finansów Leszek Skiba.

Z kolei wykreślenie podatnika zarejestrowanego ma nastąpić np. w sytuacji: zawieszania działalności gospodarczej (na co najmniej sześć kolejnych miesięcy); niezłożenia deklaracji VAT (za sześć kolejnych miesięcy lub dwa kolejne kwartały); wystawienia faktur lub faktur korygujących, dokumentujących transakcje, do których nie doszło. Rozwiązania te powinny pomóc w walce z tzw. karuzelami podatkowymi.

Nowe rozwiązania mają obowiązywać od 1 stycznia 2017 r., z wyjątkiem części przepisów, które wejdą w życie w lipcu 2017 r. oraz w styczniu 2018 r.