Funkcjonują już surowe procedury wobec tych, którzy są podejrzewani o takie przestępstwa. Najnowsze przepisy zwiększają odpowiedzialność biskupów za czyny popełnione przez duchownych podlegających ich władzy. Papież Franciszek ogłosił je 4 czerwca br. w motu proprio „Come una madre amorevole”.

Prawo kanoniczne przewiduje możliwość usunięcia z urzędu kościelnego „z poważnych przyczyn” także biskupów diecezjalnych i innych osób dysponujących podobną władzą (np. wyższych przełożonych zakonnych). Dokument precyzuje, że wśród tych „poważnych przyczyn” jest niedbałość biskupów w reagowaniu na przypadki nadużyć seksualnych wobec nieletnich.

Nowe przepisy precyzują, w jaki sposób biskup może być usunięty ze swego stanowiska, „jeśli wskutek zaniedbania wydarzyły się lub pominięto czyny, które wyrządziły poważne szkody innym, zarówno gdy chodzi o osoby fizyczne, jak i o całą wspólnotę”. Jeśli są poważne oznaki takiego zaniedbania, wtedy jedna z kongregacji Kurii Rzymskiej przeprowadza administracyjne dochodzenie. „W razie uznania za właściwe usunięcie biskupa” kongregacja może wydać dekret o usunięciu lub „zachęcić po bratersku biskupa do ogłoszenia swego ustąpienia w ciągu 15 dni. Jeśli biskup nie udzieli odpowiedzi w przewidzianym terminie, kongregacja będzie mogła ogłosić dekret o usunięciu”. Taka decyzja kongregacji „winna być poddana szczególnemu zatwierdzeniu przez biskupa Rzymu”.

Intencja papieża jest czytelna. To kolejny krok dyscyplinarny służący uporaniu się z przypadkami nadużyć duchownych. Jego adresatami są tym razem biskupi, którzy powinni wziąć większą odpowiedzialność za czyny podległych im księży i nie mogą pozwolić sobie w tych sprawach na żadną pobłażliwość. Sobór Watykański II akcentował, że każdy biskup diecezjalny ma pełnię kościelnej władzy w swojej diecezji. Papież Franciszek, idąc za tą myślą, podkreśla często zasadę synodalności Kościoła. Nowa procedura idzie w stronę centralizacji. Zwiększa ona bowiem kompetencję Kurii Rzymskiej wobec biskupa, który po administracyjnym dochodzeniu może zostać usunięty z urzędu.