Propozycja rosyjskiego ministra kultury, aby warunkiem postawienia pomnika ofiar katastrofy w Smoleńsku była zgoda na zbudowanie w Krakowie pomnika czerwonoarmistów, zmarłych w 1920 r. w polskiej niewoli, nie jest przypadkowa. Rosja od dawna stara się ze sprawy jeńców uczynić symbol relacji polsko-rosyjskich.
Żołnierze sowieccy wzięci do niewoli w kwietniu 1920 r. na froncie między Kozyrzem a Kalenkowiczami Danuta Lomaczewska /eas news
Do końca lat 80. ubiegłego wieku żaden z sowieckich historyków nie interesował się losem żołnierzy Armii Czerwonej, którzy podczas wojny polsko-bolszewickiej dostali się do niewoli. Temat pojawił się, kiedy sowieckie kierownictwo uznało, że trzeba ujawnić prawdę o odpowiedzialności Związku Sowieckiego za wymordowanie polskich jeńców wojennych, internowanych w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie. W kwietniu 1990 r. w komunikacie agencji rządowej TASS oficjalnie przyznano, że zbrodni dokonało NKWD na polecenie Ławrentija Berii i jego zastępcy Wsiewołoda Mierkułowa. We wrześniu 1990 r. Główna Prokuratura Wojskowa ZSRR wszczęła sprawę karną o ustalenie faktu rozstrzelania polskich jeńców. Natomiast 3 listopada 1990 r. sekretarz generalny KC KPZR Michaił Gorbaczow nakazał różnym instytucjom sowieckiego państwa przeprowadzenie prac badawczych, m.in. dokumentujących losy jeńców Armii Czerwonej z wojny 1919–1920. W latach 90. w rosyjskiej prasie zaczęły się pojawiać agresywne artykuły, oskarżające Polskę o wymordowanie dziesiątków tysięcy jeńców.
Anty-Katyń
Jednym z celów tej kampanii było przedstawienie zbrodni katyńskiej jako słusznego odwetu Stalina za zbrodnie popełnione rzekomo przez Polaków 20 lat wcześniej. Tezy medialne wkrótce zaczęły pobrzmiewać także w głosach przedstawicieli państwa rosyjskiego. W 1998 r. prokurator generalny Federacji Rosyjskiej Jurij Czajka w oficjalnym piśmie do polskiego Ministerstwa Sprawiedliwości domagał się wyjaśnienia losów jeńców oraz wszczęcie śledztwa „w sprawie ludobójstwa”, którego stali się ofiarami.
To dla nas sygnał, że cenisz rzetelne dziennikarstwo jakościowe. Czytaj, oglądaj i słuchaj nas bez ograniczeń.