Jacek Dziedzina: Czy można żyć bez historii?

Prof. Wojciech Roszkowski: – Składamy się z przeszłości. Wszystko, czym jesteśmy dzisiaj, wynika z tego, czym byliśmy kiedyś, z naszego wychowania, z pracy, doświadczeń, nie tylko naszych osobistych, ale również naszych rodziców, regionu, środowiska, kraju. I bez nazwania tego doświadczenia stajemy się jak człowiek z amnezją. Ktoś się budzi i nie wie, kim jest.

Dla wielu ludzi przeszłość jest jednak zbyt abstrakcyjna i odległa, dotyczy pewnych symboli, które dzisiaj są już niezrozumiałe.

– To nie jest abstrakcja. Myślę, że takie odczuwanie historii przez młodych ludzi wynika z nieumiejętnego uczenia historii; ze stawiania ucznia przed perspektywą beznadziejności, że tego wszystkiego nie da się zrozumieć, ogarnąć, bo trzeba to zapamiętać, i to w sposób mechaniczny. Data w nauczaniu historii jest w pamięci ucznia jakąś cyferką czy raczej liczbą. Brakuje zrozumienia, że jest ona tylko i wyłącznie punktem orientacyjnym na osi czasu. Na przykład rok 1939. Wokół tej liczby powinniśmy tworzyć nauczanie, pokazywać, co się z tą liczbą wiąże, przedstawić rzeczywistość w taki sposób, żeby ktoś mógł ją odczuć. Film pt. „Czy jutro pójdziemy do kina?” znakomicie pokazuje, że 1939 to nie jest pusta liczba, tylko że oznacza ona dramatyczny przełom w życiu pewnego pokolenia, które żyło podobnie jak my, z podobnymi problemami życiowymi: wybór pracy, domu, ukochanego… i nagle, z powodów, których oni do końca pewnie nawet nie rozumieją, ten świat się wali. I z tego powinna wynikać pewna refleksja, jaki był mechanizm i co z tego może dla nas dzisiaj wynikać.