Polska Żydów

Maciej Gajek: W Polsce zastanawiamy się, czy żydowska kultura jest istotna dla Polski. Zadajmy to pytanie na odwrót: czy Polska jest ważna dla Żydów?

Jonathan Webber: – Z jednej strony to problem Żydów, którzy nigdy nie byli szaleńczo zainteresowani rejestrowaniem historii i doświadczenia diaspory. Niewiele więc wiemy o tym, w jaki sposób żyli Żydzi w różnych krajach. To zmieniło się w XIX wieku, kiedy Żydzi zaczęli interesować się współpracą z większością, obok której funkcjonowali. Dzisiaj są bardzo zaangażowani w życie społeczeństwa.

W Stanach Zjednoczonych zadaje się bardzo poważne pytanie, czy jest coś takiego, jak „żydowski głos” – czy Żyd powinien głosować na republikanina czy na demokratę. Dziś Żydzi są bardzo zainteresowani krajami, w których żyją.

Ale przez wieki kompletnie ich to nie interesowało. Nie liczyły się granice państw – czy były to Austro-Węgry, Czechosłowacja, Polska czy Rosja. Liczyła się ich wioska i ich własny język – jidysz. To zmieniło się w XIX wieku, kiedy zdali sobie sprawę: mój Boże, nasza kultura, nasza architektura, nasza kuchnia – są polskie!