Nowy numer 13/2024 Archiwum

Niepokalana

Bartolomé Esteban Murillo, "Niepokalane Poczęcie", olej na płótnie, ok. 1678, Muzeum Prado, Madryt

Dogmat o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny bardzo trudno ilustrować. Artysta, wybierając taki temat, musi posługiwać się symbolami. Popularny dziś sposób przedstawiania Niepokalanej wymyślono w XVII wieku. Jego twórcą był hiszpański artysta Bartolomé Esteban Murillo. Malował ten temat w kilkunastu różnych wersjach, pokazując Niepokalane Poczęcie podobnie jak Wniebowzięcie. Reprodukujemy wersję uważaną za najbardziej klasyczną, którą artysta opracował pod koniec życia.

Matka Boża unosi się w abstrakcyjnej przestrzeni, wśród chmur, otoczona przez anioły. Jej wzrok jest zwrócony w stronę nieba, a ręce złożone na piersiach. Maryja ma na sobie białą tunikę, symbolizującą czystość, i niebieski płaszcz oznaczający wieczność. Nadnaturalne światło pada przede wszystkim na twarz Niepokalanej. Jej sylwetka wraz z aniołami tworzy kształt trójkąta, którego wierzchołkiem jest twarz Maryi. To sprawia, że na niej właśnie koncentruje się przede wszystkim uwaga widza.

By wzmocnić ten efekt, artysta zrezygnował z malowania motywów z Apokalipsy według św. Jana oraz symboli wymienianych w Litanii Loretańskiej, które bardzo często pojawiały się na innych przedstawieniach Niepokalanego Poczęcia. Jedynym symbolem z Apokalipsy jest księżyc pod nogami Najświętszej Panny („Niewiasta obleczona w słońce i księżyc u jej stóp” – Ap 12,1).

Dzieło powstało na zamówienie Justina de La Neve, kanonika katedry w Sewilli, który pragnął umieścić je w kaplicy szpitalnej w tym mieście. Podczas wojen napoleońskich obraz ukradł i wywiózł z Hiszpanii marszałek Francji Nicolas Soult, dlatego dziś często nazywany jest „Niepokalaną Soulta”. Po śmierci marszałka dzieło trafiło do paryskiego Luwru, skąd dopiero w 1940 roku wróciło do Hiszpanii.

Dostępna jest część treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.

« 1 »
oceń artykuł Pobieranie..

Leszek Śliwa

Zastępca sekretarza redakcji „Gościa Niedzielnego”

Prowadzi stałą rubrykę, w której analizuje malarstwo religijne. Ukończył historię oraz kulturoznawstwo (specjalizacja filmoznawcza) na Uniwersytecie Śląskim. Przez rok uczył historii w liceum. Przez 10 lat pracował w „Gazecie Wyborczej”, najpierw jako dziennikarz sportowy, a potem jako kierownik działu kultury w oddziale katowickim. W „Gościu Niedzielnym” pracuje od 2002 r. Autor książki poświęconej papieżowi Franciszkowi „Franciszek. Papież z końca świata” oraz książki „Jezus. Opowieść na płótnach wielkich mistrzów”, także współautor dwóch innych książek poświęconych malarstwu i kilku tomów „Piłkarskiej Encyklopedii Fuji”. Jego obszar specjalizacji to historia, historia sztuki, dawna broń, film, sport oraz wszystko, co jest związane z Hiszpanią.

Kontakt:
leszek.sliwa@gosc.pl
Więcej artykułów Leszka Śliwy