Nowy numer 13/2024 Archiwum

Tadeusz Janczar – "pokoleniowy" Janek Krone, Korab w "Kanale"

Tak naprawdę nazywał się Tadeusz Musiał. Urodził się 25 kwietnia 1926 roku w Warszawie.

W czasie wojny działał w konspiracyjnym harcerstwie. Był członkiem Grup Szturmowych Szarych Szeregów, żołnierzem AK, a potem 1 Dywizji im. Kościuszki. Przebył z nią szlak od Wisły do Berlina.

Kariera teatralna

Debiutował w 1944 roku w teatrze frontowym. W sezonie 1947/48 występował w Teatrze im. Jaracza w Olsztynie. Po powrocie do Warszawy występował w Teatrze Rozmaitości i w Teatrze Nowej Warszawy, a potem również w Teatrze Młodej Warszawy. Był także aktorem Teatru Powszechnego i Teatru Narodowego. Współpracował z Polskim Radiem. Niestety ciężka choroba uniemożliwiła mu dalsze występy.

Od filmu do filmu

Tadeusz Janczar debiutował w 1951 roku w roli ucznia szkoły morskiej w Załodze. Jeszcze przed Pokoleniem Wajdy, stworzył świetną rolę Kazka w Piątce z ulicy Barskiej Forda. W tej roli ujawnił zasadnicze cechy swej osobowości: posuniętą do najdalszych granic wrażliwości, niepokój, ale także wewnętrzne skupienie, namysł, skłonność do refleksji. Kiedy zagra rolę w Janka w Pokoleniu, nie będzie już trudności ze znalezieniem przymiotnika dla określenia postaci, które kreuje, są one po prostu romantyczne.

Konrad Eberhardt w książce Aktorzy filmu polskiego i telewizji pisze: "Spoglądając z pewnego oddalenia na role Tadeusza Janczara: Kazka w Piątce z ulicy Barskiej, Jasia Krone w Pokoleniu, porucznika Koraba w Kanale, a nawet Pawła w Pożegnaniach – widać wyraźnie, że aktor ten jest niedościgłym mistrzem w wyrażaniu tego właśnie kordianowskiego «jaskółczego nie-pokoju». O jego umiejętności utrafienia w romantyczną tonację świadczy właśnie rola Jasia Krone. Można by powiedzieć, że jest to wręcz wyjątkowy w swojej wrażliwości i autentyzmie psychologicznym portret".

Ryszard Kotys wspomina, że Pokolenie przyniosło Janczarowi jeszcze większy rozgłos ze względu na to, że zagrał postać tragiczną. Z jednej strony Tadeusz był aktorem bardzo kreacyjnym, a z drugiej naturalnym. Ta naturalność stanowiła atut w wielu jego następnych kreacjach. W obu filmach, Pokoleniu i Kanale, Janczar pokazuje skupioną twarz, w której miesza się odrobina smutku, goryczy i rezygnacji. Do sekretów jego sztuki należała umiejętność wyrażania wielu spraw nie zmieniającą przy tym prawie w ogóle maską twarzy.

Epizodyczne role zagrał także w filmach Andrzeja Munka: Eroice i Zezowatym szczęściu.

Grał nie tylko filmach, ale także w serialach. W Epitafium dla Barbary Radziwiłłówny zagrał swoją ostatnią rolę filmową - Samuela Maciejowskiego.

Za wybitne zasługi dla kultury został w 1997 odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Zmarł 31 października 1997 w Warszawie. Został pochowany na Warszawskich Powązkach.

Prosiłaś mnie o piosenkę - Tadeusz Janczar
Andriusza Wolkow

« 1 »

Zapisane na później

Pobieranie listy