Nowy numer 13/2024 Archiwum

Równi i równiejsi

Czy sędzia może kłamać i dlaczego tak?

Na początku kwietnia zapadł ważny wyrok Trybunału Konstytucyjnego, który nie został zauważony przez media i nie stanął w centrum publicznej debaty, a powinien. Trybunał rozpoznawał pytanie prawne Sądu Okręgowego w Gliwicach, czy immunitet sędziowski obejmuje odpowiedzialność za złożenie niezgodnego z prawdą oświadczenia lustracyjnego. W orzeczeniu Trybunał stwierdził, że choć odpowiedzialność sędziego za złożenie niezgodnego z prawdą oświadczenia lustracyjnego nie jest odpowiedzialnością karną sensu stricto, jednak dolegliwość samego postępowania lustracyjnego, możliwość wszczynania postępowań fikcyjnych lub też ich instrumentalne wykorzystanie mogą być zagrożeniem dla niezawisłości sędziego i jego gotowości odważnego orzekania.

Zdaniem Trybunału uzasadnia to objęcie sędziego immunitetem w tak wrażliwym dla wymiaru sprawiedliwości i dla niego osobiście postępowaniu, jakim jest postępowanie lustracyjne. Skutkiem tego orzeczenia parlament będzie musiał znowelizować ustawę o ustroju sądów powszechnych, a postępowania lustracyjne wszczęte przez sądy na wniosek IPN wobec sędziów zostaną umorzone. Sens nowelizacji będzie zaś taki, że postępowanie lustracyjne objęte będzie immunitetem sędziowskim, podobnie jak postępowanie w sprawach karnych. Sędziego nie będzie można pociągnąć do odpowiedzialności bez zgody Sądu Dyscyplinarnego.

To ważna nowość, gdyż Trybunał Konstytucyjny  w poprzednich  składach, tego się nie dopatrzył, choć kontrolował ustawy lustracyjne wiele razy i  wyjątkowo wnikliwie. Także Sad Najwyższy w dotychczasowym orzecznictwie konsekwentnie uznawał, że immunitety nie mają zastosowania w postępowaniach lustracyjnych. Konsekwencją tego wyroku będzie stworzenie dodatkowych „dwóch instancji” sędziowski sądów dyscyplinarnych, które będą oceniać zasadność wniosku o wszczęcie postępowania lustracyjnego w sprawach sędziowskich.

Pozostaje tylko czekać, aż sprawa immunitetu parlamentarnego, prokuratorskiego również pojawi się w orzeczeniach Trybunału Konstytucyjnego.

« 1 »
oceń artykuł Pobieranie..

Andrzej Grajewski

Dziennikarz „Gościa Niedzielnego”, kierownik działu „Świat”

Doktor nauk politycznych, historyk. W redakcji „Gościa” pracuje od czerwca 1981. W latach 80. był działaczem podziemnych struktur „Solidarności” na Podbeskidziu. Jest autorem wielu publikacji książkowych, w tym: „Agca nie był sam”, „Trudne pojednanie. Stosunki czesko-niemieckie 1989–1999”, „Kompleks Judasza. Kościół zraniony. Chrześcijanie w Europie Środkowo-Wschodniej między oporem a kolaboracją”, „Wygnanie”. Odznaczony Krzyżem Pro Ecclesia et Pontifice, Krzyżem Wolności i Solidarności, Odznaką Honorową Bene Merito. Jego obszar specjalizacji to najnowsza historia Polski i Europy Środkowo-Wschodniej, historia Kościoła, Stolica Apostolska i jej aktywność w świecie współczesnym.

Kontakt:
andrzej.grajewski@gosc.pl
Więcej artykułów Andrzeja Grajewskiego